Atlas atlasa, yükünden mi kurtulurdu yoksa atlayışı ona yük mü olurdu?

Çocukluğunda fazla sorumluluk üstlenen, belki ebeveynlerine ebeveynlik etmek durumunda kalan, bakım verici olmaya alıştığı için ileriki ilişkilerinde bunu tekrar eden kişilik örüntüsüne modern psikoloji Atlas kişilik diyor. Ama modern psikolojiyi bir kenara bırakıp, felsefeden heykellere, coğrafi isimlerden gravürlere ilham olan Atlas karakterinin neye delalet ediyor olabileceğini düşünmek için antikiteye, mitolojiye bakalım.

Titangiller’den Atlas, insanlara ateşi armağan eden ateş hırsızı Prometheus ile ahraz Epimetheus’un kardeşiydi. Titanlar’ın Olimposlularla savaşlarında mağlup olmaları üzerine Zeus tarafından gökleri taşımakla cezalandırılmıştı.

Hayat çizgisinin yıldızlarla göğe işlendiğini var sayarsak, Atlas’ın taşımakla cezalandırıldığı yükü neydi tam olarak: Her halükârda zaten taşıyacağı kaderi mi, o kaderi başkasının ona yüklemiş olması mı?

Titanlar galip de olabilirdi veya Atlas savaşa hiç girmeyebilirdi. Girmediğimiz savaşların yarasını taşımadığımız ne malum? Peki ya o yaralar bize yarıyorsa? Yine de yara mıdır? Ayrıca, galibi olduğumuz savaşların mağlubu olmak da, mağlubu olduğumuz savaşların galibi olmak da mümkündür belki.

Atlas Atlaslığını inkâr etseydi Peter Pan gibi Hiçdiyarı’ında Yokyere’de veya Yokyöre -Neverland- sınırsızlığın özgürlük, özgürlüğün özgürlük olduğuna inanan biri olur, zamanın ve ölümün avı olmaktan kaçmaya çalışırken kendini kaybetmeye daha doğrusu kendinden kaybolmaya mahkûm olur, bugün [dün?] mitlere mazhar olan Atlas olamazdı.

Kendi Yokyere’mize Yükyere’mize bizi bağlayan, orada tutan ne peki? Ve madem orada yük’ümlülüklerden azade ve mutluyuz, o halde [hangi halde?] neyin sancısını çekiyoruz?

Elbette ağır, ama Atlas başını yukarı çevirip de yüklerin en güzeli olan yıldızlarla bezeli kaderini temaşa etseydi, gravürlerde tasvir edildiği kadar acı çekmeyebilirdi. Amaç yükten kurtulmaksa, bunun yolu silkinmek değil, onunla kurduğu ilişkiyi değiştirmek, hayrete şayanlığını teslim etmekti belki.

Tabi bunlar hep masal.

Yine de tekrar sormaya değer: Kaderi, kaderini taşımak olan Atlas atlasa, yükünden mi kurtulurdu atlayışı ona yük mü olurdu?

Amor fati.